Kofeina to ulubiona używka osób intensywnie pracujących i uczących się. Zawarta jest w kawie, coli, cukierkach oraz w modnych ostatnio napojach energetyzujących. Powszechnie uważa się, że tego typu produkty dodają energii w sytuacjach znużenia, gdy odpoczynek nie jest z jakiś przyczyn możliwy.









Do takich sytuacji należy np. praca na nocną zmianę, którą wykonuje około 15% społeczeństwa. Cechą charakterystyczną zmianowej pracy jest to, że mocno zaburza ona nasz biologiczny zegar i obniża sprawność intelektualną. Zamiana pory odpoczynku i pracy powoduje skrócenie snu, chroniczne niewyspanie i w rezultacie ryzyko przysypiania i obniżonej czuujności podczas wykonywania czynności zawodowych nocą.










Międzynarodowa organizacja Cochrane Collaboration przeprowadziła serię badań, których celem było zweryfikowanie wpływu kofeiny na ilość popełnianych pomyłek i ryzyko wypadków podczas pracy na nocnych zmianach lub dyżurach. Naukowcy wykonali 13 testów obejmujących wpływ tej substancji na pracę w warunkach symulowanych. Źródłem kofeiny była kawa, tabletki, napoje energetyzujące oraz inne produkty wzbogacane kofeiną.











Uczestników badania poddawano testom neuropsychologicznym oraz sprawdzono czas wykonywania przez nich typowych zadań, takich jak jazda samochodem. Uzyskane wyniki porównano z grupą kontrolną, otrzymującą placebo oraz stosującą drzemki.











Wyniki badań były jednoznaczne - okazało się, że spożycie kofeiny istotnie zmniejsza ilość popełnianych błędów, poprawia wyniki w testach neuropsychologicznych, usprawnia pamięć, uwagę, percepcję oraz rozumowanie. Zdaniem autorów badania bezpośrednio przekłada się to na zmniejszenie ilości wypadków i urazów powodowanych przez senność.










Powyższe wnioski dotyczą osób w wieku od 20 do 30 lat. Ze względu na fakt, iż ludzie w różnym wieku inaczej reagują na zaburzenia rytmu snu, konieczne są dalsze badania, które obejęłyby też osoby starsze. W dalszych planach organizacji Cochrane Collaboration są także badania porównawcze pomiędzy zastosowaniem kofeiny i innych środków pozwalających na sprawniejsze działanie pracowników nocnych zmian.