W 1994 roku amerykański lekarz Joe Gerstein stworzył program wyjścia z nałogu, który całkowicie zaprzecza zasadom Anonimowych Alkoholików. Dziś zdobywa on coraz więcej zwolenników i cieszy się dużym powodzeniem na całym świecie. Na początku marca br. Gerstein wystąpił na konferencji zorganizowanej przez organizację charytatywną Alcohol Concern w Londynie, która poświęcona była promocji programu Smart Recovery, jako nowego sposobu pomocy osobom z problemem alkoholowym.












Jego fundamentem jest pozytywne myślenie i oparcie się na terapii poznawczo-behawioralnej, a zwłaszcza na jednym z jej elementów, określanym jako racjonalno - emotywna terapia zachowań. Sam pomysłodawca programu nazywa go „programem wiary w siebie”. Specjalista odrzuca teorię Anonimowych Alkoholików o chorobie alkoholowej i definiowaniu ludzi z problemami alkoholowymi jako „chorych na alkoholizm”. Różnica pomiędzy dwoma programami polega równiez na tym, że Smart opiera się na nauce i jest światopoglądowo neutralny, podczas gdy ruch AA jest silnie związany z religijnością.




 

Filozofia Smart Recovery jest pozytywna i zakłada, że uzależnienie jest bardzo ludzkim uwarunkowaniem i może zostać pokonane własnymi siłami przez osobę uzależnioną. Jej wyznawcy odrzucają przekonanie, iż ludzie wpadają w nałóg na całe życie. Ze Smart Recovery ludzie dokonują zerwania z nałogiem sami, na różne sposoby, a wszystkie one są jednakowo dobre. Niektórym pomagają książki, innym medycyna, wsparcie bliskich czy też profesjonalna opieka lekarska. Podstawą programu jest bowiem wiara w to, że istota ludzka posiada w sobie zdolność, by pokonać najgorsze uzależnienia.
 

Gerstein sam przez wiele lat był wyznawcą Programu 12 Kroków AA i niejednokrotnie kierował pacjentów z problemem alkoholowym na spotkania grup AA. Ich wyznawcy przekonani sa, że alkoholizm jest chorobą, więc jeśli ktoś chce przestać pić i naprawić swoje życie, cały czas musi się leczyć poprzez dołączenie do Anonimowych Alkoholików, odwołanie się do pomocy Siły Wyższej, poskromienie nałogu według programu 12 kroków oraz dożywotnie uczestnictwo w spotkaniach AA. Amerykanin przyznaje, że AA to „szczególny program”, który w ciągu ostatnich 75 lat pomógł wielu ludziom, ale jednocześnie twierdzi, że w wielu przypadkach jest to program nieskuteczny i zły – „z powodów etycznych, medycznych i psychologicznych”.




 

Stanowiący dla AA jedyną alternatywę program Smart Recovery wzbudza zainteresowanie ekspertów. Brytyjskie Ministerstwo Zdrowia wyraziło swoje zainteresowane poszerzeniem możliwości leczenia alkoholizmu i na dwuletni program pilotażowy Smart Recovery w Wielkiej Brytanii przeznaczyło już 100 tysięcy funtów.











Smart Recovery, podobnie jak AA, jest organizacją non-profit o międzynarodowym zasięgu. Program jest znany na całym świecie, m.in. w Australii, Uzbekistanie, a podręcznik Smart Recovery został przetłumaczony na wiele języków, m.in. na rosyjski, perski i chiński.












Program opiera się na czterech kluczowych punktach i posługuje się „zestawem narzędzi” – czyli zbiorem sposobów na to, jak zmienić swoje zachowanie.  Dla przykładu, jeśli ktoś czuje napięcie pod koniec dnia pracy, zaleca się mu zastosowanie narzędzia ABC, gdzie A oznacza Zdarzenie Aktywujące (ang. Activating Event): wyjście z pracy, B oznacza Przekonanie (ang. Belief) o potrzebie rozładowania stresu drinkiem, a C oznacza Konsekwencje (ang. Consequence), a więc upicie się. Smart Recovery uczy, w jaki sposób przerwać ten nieracjonalny ciąg, pomagając jego uczestnikom zrozumieć mechanizmy przyczynowo-skutkowe ich postępowania – czyli dlaczego robią to, co robią, niszcząc przy tym życie swoje i swoich bliskich oraz jak temu zapobiec.