Izraelscy naukowcy z Uniwersytetu w Hajfie twierdzą, że dzisiejsze pszczoły wolą nektar z niewielkimi ilościami nikotyny i kofeiny od nektaru pozbawionego tych substancji. Preferencja ta – podobnie jak u ludzi – może prowadzić owady do uzależnienia...

 

Typowy nektar, czyli wydzielina miodników, to wodny roztwór zapewniających energię cukrów, głównie glukozy i fruktozy. Nektary niektórych roślin zawierają ponadto niewielkie ilości toksycznych substancji, takich jak nikotyna czy kofeina.



 

Izraelscy entomolodzy przeprowadzili eksperyment sprawdzający, czy wymienione alkaloidy w ramach ewolucyjnego osiągnięcia celowo miały wabić pszczoły, czy też stanowią raczej przypadkowy, niezwiązany z tym produkt uboczny.
 

W naturalnych warunkach nikotyna występuje w nektarach w stężeniu do 2,5 mg na litr, głównie w różnych odmianach rośliny Nicotiana glauca. Kofeinę, w stężeniu od 11 do 17,5 mg na litr nektaru, można znaleźć np. w kwiatach cytrusów.

 

W celu sprawdzenia, czy owady wolą nektar z nikotyną bądź kofeiną, autorzy badania sporządzili sztuczną mieszankę o różnej zawartości naturalnych cukrów, nikotyny i kofeiny. Stężenia alkaloidów występowały zarówno w zbliżonym poziomie dla typowych nektarów, jak i w stężeniach niewystępujących w naturze.



 

Jak się okazało, mając do wyboru nektar z alkaloidami lub bez, pszczoły chętniej wybierały ten pierwszy. Najczęstszym wybieranym przez owady stężeniem nikotyny było to, które naturalnie występuje w przyrodzie (1 mg/l). Z kolei w momencie, gdy pszczoły miały do wyboru nektar z wyższą zawartością nikotyny lub całkowicie jej pozbawiony, częściej wybierały ten drugi.



 

Autorom badania nie udało się ustalić, czy uzależniające substancje pojawiły się w nektarze specjalnie, w toku ewolucji, by zwiększyć skuteczność zapylania, czy też jest to dzieło przypadku. Wiadomo, że rośliny, które przetrwały dobór naturalny, osiągnęły właściwy poziom uzależniających substancji. Kolejne badania mają wykazać, czy u pszczół rozwinęło się też typowe uzależnienie od kofeiny i nikotyny.