Mleko w diecie człowieka pojawiło się najprawdopodobniej już w okresie późnego paleolitu, czyli około 10 tysięcy lat p.n.e. Moment jego "odkrycia" wiązał się z początkiem hodowli i udomowienia zwierząt. Początkowo pozyskiwano je od kóz, owiec, bawołów, lam, jaków, na północy od reniferów, a nawet zebr, wielbłądów i klaczy, a dopiero później - od krów.

 

Przyswajalność mleka w dużej mierze uzależniona jest od zamieszkiwanego regionu świata. Nie powinni go pić np. Azjaci, ale dla większości Europejczyków jest ono cennym źródłem niezbędnych składników odżywczych, takich jak tłuszcze, białko czy wapń.
 

O zaletach mleka mówiono podczas debaty "W obronie mleka", którą przeprowadzono ostatnio w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.



 

Podstawowy skład mleka wszystkich ssaków jest podobny, różni je tylko ilość poszczególnych składników odżywczych takich jak tłuszcze, białko czy laktoza. Zależy to od miejsca występowania zwierzęcia i jego warunków życia, tak więc po składzie mleka można odczytać przynależność klimatyczną danego zwierzęcia.
 

Przykładowo, mleko żyjących w niezwykle trudnych warunkach reniferów zawiera bardzo dużo tłuszczu i białek. Dla człowieka jest więc ono bardzo odżywcze i wysoko energetyczne, gdyż zawiera aż 18% tłuszczu. Dla porównania, mleko krowie zawiera około 4% tłuszczu, a mleko sojowe - tylko 1,5%.




 

Przeciwnicy picia zwierzęcego mleka twierdzą, że jego skład odbiega od składu mleka ludzkiego, co może wywołać niepożądane reakcje organizmu, np. nietolerancję laktozy. Zdaniem specjalistów jest to uzależnione od rejonu geograficznego świata, gdyż organizmy mieszkańców tych regionów świata, gdzie nie było dających mleko zwierząt, nie wytworzyły sobie zdolności trawienia jego składników.

 

Europejczycy w zdecydowanej większości nie mają problemów z ich przyswajaniem, nietolerancja laktozy występuje jedybie u 2 - 30% mieszkańców europejskich państw. Z kolei np. w Tajlandii, Indonezji, Korei i Chinach nietolerancja mleka dotyczy od 60 do 100% osób.


 

U Europejczyków, którzy mają właściwą mikroflorę układu pokarmowego, bardzo rzadko wystepuje też alergia na mleko. Prawidłowa mikroflora wykształca się u osób, które urodziły się w sposób naturalny i były karmione mlekiem matki przez przynajmniej od 4 do 6 miesięcy.
 

Najczęstszym spożywanym na świecie mlekiem jest to pochodzące od krowy, a w największych ilościach konsumują je mieszkańcy Holandii, Francji i Grecji. Oprócz zwykłego mleka zjadają też dużo jego przetworów, np. serów. Statystyczny Holender każdego roku spożywa około 123 litry mleka, a oprócz tego około160 litrów dostarcza organizmowi w serach. Na jednego mieszkańca Francji przypadają 92 litry mleka rocznie oraz dodatkowo 192 litry w postaci serów.


 

Polacy wypijają rocznie średnio 176 litrów mleka. Ilość tą, wzbogaconą o jego przetwory przeliczyć można na 211 gramów mleka na dzień, co stanowi pełne 100% zalecanej dawki produktów mlecznych. Większą część spożywamy w postaci mleka pitnego, pozostałą - w postaci jogurtów, mleka w proszku, serów, śmietany i innych produktów.


 

Przeliczając ilość wypitego przez nas mleka na zawarte w nim produkty odżywcze, zapewnia nam ono ponad 30% dziennej dawki białka, 54% wapnia, 65% fosforu oraz 74% witaminy B12 i 57% witaminy B2. Cennym składnikiem mleka są również lipidy - głównie kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone.