Jedzenie kompulsywne jest zaburzeniem odżywiania, polegającym na niekontrolowanym spożywaniu znacznych ilości pokarmu bez odczuwania fizycznego głodu. Jest jedną z form uzależnień związanych z jedzeniem. Oznacza występowanie okresowych napadów, których podstawowym podłożem są przyczyny emocjonalne. Kompulsywne objadanie się wiąże się z okresową utratą kontroli nad ilością spożywanych posiłków oraz wyraźnie szybszym niż zazwyczaj tempem jedzenia, spożywanym aż do wystąpienia przykrych objawów przejedzenia. Czynność ta zwykle wykonywana jest w samotności i ukryciu, a towarzyszy jej uczucie wstydu i winy.

Jak każde zaburzenie odżywiania, tak i to ma podłoże psychologiczne. Problemy, z którymi dana osoba się zmaga, z którymi nie jest w stanie sobie poradzić w inny sposób, są po prostu „zajadane”. Silne emocje towarzyszące jej w codziennym życiu pozornie są w ten sposób tłumione, a stres rozładowywany. Uzależnienie to prowadzi do sytuacji, w której automatyczną reakcją na każdy stan podwyższonego napięcia czy leku staje się jedzenie nadmiernych ilości pokarmów. Pełnią one niejako rolę "narkotyku", który pozwala uciec od nieprzyjemnych przeżyć oraz uczuć. Następstwem kompulsywnego obżarstwa jest wyraźne poczucie winy spowodowane zarówno samymi napadami, jak i ze związanymi z nimi problemami natury zdrowotnej, takimi jak nadwaga czy otyłość.

W podstawowych objawach kompulsywne objadanie się przypomina bulimię. Główna różnica polega na tym, że cierpiące na to zaburzenie osoby nie mają w zwyczaju przeczyszczania organizmu po napadzie. Podobny jest za to objaw uzależnienia - objadanie się, przede wszystkim wysokokalorycznymi produktami. Skutkuje to przybieraniem na wadze, permanentnym brakiem energii, znużeniem oraz zmęczeniem.

Charakterystyczną cechą osób kompulsywnie objadających się jest brak umiejętności wyrażania własnych emocji. Negatywne odczucia, takie jak strach, złość, podenerwowanie – rozładowywane są poprzez atak. Nieudane próby zapanowania nad nim często skutkują dodatkowym poczuciem winy. Z obawy przed nadmiernym tyciem, chorzy często stosują różnego rodzaju diety.

Osobami szczególnie podatnymi na tą chorobę są osoby, które związek między spożywaniem pokarmów a wyrażaniem emocji wyniosły z domów rodzinnych. Podłożem zaburzenia mogą być pewne utrwalone nawyki związane z jedzeniem, np. spożywanie czegoś słodkiego w chwilach złego nastroju, albo – z drugiej strony - przywiązywanie nadmiernej wagi do jedzenia, przekarmianie dziecka już od najmłodszych lat.

Nadmierne jedzenie jako uzewnętrznienie konfliktów wewnętrznych człowieka obecne jest już u dzieci. Poprzez objadanie się zastępują one swoje niezaspokojone we właściwy sposób potrzeby emocjonalne.

Rodzice mają decydujący wpływ na kształtowanie się nawyków żywieniowych dzieci, dlatego wszelkie nieprawidłowe zachowania we wczesnym okresie ich rozwoju decydują o wystąpieniu późniejszych zaburzeń odżywiania.

W przypadku kompulsywnego objadania się charakterystyczne są dwa rodzaje zachowań rodziców. Mogą oni przejawiać postawę odrzucającą - wówczas jedzenie może stanowić alternatywę braku emocjonalnej troski o pociechę. Druga rodzicielska postawa charakterystyczna przy przekarmianiu, to przekonanie, iż dziecko wymaga dodatkowej ochrony, wyrażanej w nadmiernym karmieniu.

Problemem, z którym zmagają się otyłe w następstwie takiego wychowania dzieci jest cierpienie z powodu osamotnienia, odrzucenia przez rówieśników, izolacja społeczna.

U dorosłych zmagających się z otyłością spowodowaną kompulsywnym objadaniem się – zaburzenie to ma już utrwalony charakter nerwicowy. Stanowi jedyną ucieczkę od lęków i stresów, stanowi nagrodę za niepowodzenia, jest swoistym pocieszycielem oraz substytutem miłości.

Najbardziej narażone na to zaburzenie są ponadto osoby z niską samoświadomością, u których brak umiejętności radzenia sobie ze stresem.

Wynikające z wewnętrznego przymusu nadmierne spożywanie wysokokalorycznych pokarmów połączone jest z częstym stosowaniem diet odchudzających. Prowadzi do wycofywania się z życia towarzyskiego oraz do zaprzestania jakiejkolwiek aktywności fizycznej.

Stopniowe przybieranie na wadze powoduje coraz większe zaabsorbowanie problemami związanymi z jedzeniem oraz własnym wyglądem zewnętrznym, pogłębiając zły stan psychiczny.

Leczenie kompulsywnego objadania się, tak jak w przypadku innych zaburzeń odżywiania prowadzone jest w rozmaitych formach. Te tradycyjne to psychoterapia, najczęściej połączona z opieką dietetyka klinicznego. Celem jest odzyskanie kontroli nad nawykami odżywiania, zrozumienie ukrytych mechanizmów uzależnienia oraz odzyskanie świadomości własnych emocji i potrzeb. Terapia polega na odbywaniu regularnych rozmów z psychoterapeutą, często przez wiele lat. Celem leczenia jest ponadto przywrócenie pacjentowi bardziej realistycznego stosunku do własnego ciała.

Wsparcie z zakresu prawidłowego odżywiania się udzielane przez specjalistę pozwala na opracowanie prawidłowego planu żywieniowego, mającego na celu powrót do normalnego, racjonalnego odżywiania.

Cennym czynnikiem wspomagającym leczenie jest uczestnictwo w specjalnych stowarzyszeniach skupiających ludzi, którzy zmagają się z podobnymi problemami.