Uzależnienia od różnorodnych substancji psychoaktywnych, czy też od pewnych czynności nałogowo wykonywanych przez jednostkę, są przedmiotem badań wielu dziedzin naukowych. Zainteresowaniem zarówno teoretycznym, jak i badawczym procesów związanych z nałogowymi zachowaniami zajmuje się subdyscyplina psychologii klinicznej - psychologia uzależnień. Nie ulega wątpliwości, iż obie te dziedziny są ze sobą wzajemnie powiązane, a przepływ wiedzy pomiędzy nimi jest dwustronny. Badania uzyskane w ramach psychologii uzależnień wzbogacają oraz pogłębiają psychologię kliniczną i na odwrót. Z całą pewnością sprzyja to rozwojowi nowych koncepcji teoretycznych, czy powstawaniu nowych, bardziej efektywnych programów terapii.

Obszarem jej zainteresowań jest nie tylko opisywanie czy grupowanie symptomów poszczególnych zespołów uzależnień, ale także wyjaśnianie czynników determinujących rozwój zaburzeń psychicznych, związanych z kształtowaniem się nałogów, przy czerpaniu wiedzy z zakresu psychologii rozwoju człowieka oraz psychologii osobowości.

Psychologia uzależnień wykorzystuje ponadto wiedzę na temat strategii oraz procesów, na których bazuje psychoterapia innych problemów natury psychicznej. Pozwala to na efektywne projektowanie programów leczenia nałogów oraz formowanie profilaktycznych działań.

Wszelkiego rodzaju uzależnienia oraz towarzyszące im zjawiska w rodzinie, pracy czy innym środowisku społecznym niosą ze sobą wiele negatywnych konsekwencji zdrowotnych, społecznych oraz ekonomicznych. Z punktu widzenia zarówno jednostek, jak i w wymiarze globalnym, istnieje konieczność zmniejszania skutków już istniejących uzależnień oraz niwelowanie szeroko rozumianych czynników ryzyka rozwoju uzależnień u przyszłych pokoleń. Zwiększenie efektywności takiego działania wymaga współpracy z wieloma dziedzinami naukowymi, oprócz psychologii klinicznej również z medycyną, socjologią, ekonomią, pedagogiką czy psychologią społeczną.

Do podstawowych zadań psychologii uzależnień oraz współuzależnień należą:

- definiowanie istoty uzależnienia psychicznego, tworzenie charakterystyki obrazu klinicznego zespołu uzależnienia oraz towarzyszących mu procesów i zjawisk psychicznych; próba wyjaśnienia różnych mechanizmów radzenia sobie ze stresem, zmian w hierarchii wartości i potrzeb, zaburzeń w zakresie regulacji emocji, czy nasilenia mechanizmów obronnych – zaprzeczania, fantazjowania itp.

- tworzenie koncepcji i modeli patogenetycznych uzależnień, opartych na psychoanalizie, teorii społecznego uczenia się itp.

- próba wyjaśnienia źródeł powstawania uzależnień, badanie związków między psychicznymi, biologicznymi oraz społecznymi ich uwarunkowaniami

- tworzenie oraz modyfikowanie w następstwie wzbogacenia wiedzy z zakresu uzależnień różnych programów terapii oraz programów profilaktycznych

W kręgu psychopatologii można wyróżnić dwa rodzaje uzależnień, substancjalne - czyli od wszelkich substancji psychoaktywnych, oraz niesubstancjalne – a więc zaburzenia odżywiania, pracoholizm, internetoholizm, hazard itp.

Współpraca psychologii uzależnień z innymi dziedzinami związanymi z psychopatologią rozwojową, stwarza nowe możliwości reinterpretacji podejścia do problemu występowania nałogów. Wyjaśnienie uwarunkowań zaburzeń psychicznych, w tym uzależnień, odbywa się bowiem przy konieczności analizy wielu czynników na raz.