W ciągu najbliższych 50 lat nałóg palenia papierosów spowoduje śmierć około 450 milionów palaczy. Ograniczenie obecnej skali palenia tytoniu już o 50% zredukowałoby liczbę przedwczesnych zgonów o około 20-30 milionów w pierwszym kwartale naszego wieku i aż o około 150 milionów w następnym.


Użyteczność podstawowych środków zwiększających efektywność prób zerwania z nałogiem palenia tytoniu jest duża, są one ponadto łatwe do zastosowania już na poziomie podstawowej opieki medycznej.


Sednem omawianego uzależnienia jest stymulująca uwalnianie dopaminy właściwość nikotyny. Z takim jej działaniem wiążą się zachowania prowadzące do zaspokojenia konkretnej potrzeby, a więc dostarczenia organizmowi kolejnej dawki tej substancji.


Tymczasem pokonanie chęci sięgnięcia po kolejnego papierosa zaledwie po upływie 20 minut sprawi, że ciśnienie i tętno powracają do normy. Ośmiu godzinna abstynencja nikotynowa gwarantuje obniżenie się stężenia toksycznego tlenku węgla we krwi o połowę oraz powrót do normy w stężeniu tlenu. Już po upływie jednego dnia po rzuceniu nałogu płuca rozpoczynają proces usuwania nagromadzonego w wyniku palenia papierosów śluzu, w drugim dniu dzięki regeneracji zakończeń nerwowych poprawia się zmysł smaku i zapachu, a w trzecim - wydolność oddechowa. Po upływie od dwóch do dwunastu tygodni poprawia się wydolność krążenia, a od trzech do dziewięciu następnych miesięcy w 10% poprawiają się parametry czynności płuc, ustępuje kaszel, zadyszka oraz trudności z oddychaniem. Pięć lat bez papierosa gwarantuje obniżenie ryzyka zawału serca do 50% w stosunku do ryzyka u palaczy, a dziesięć lat abstynencji w podobnym stopniu obniża ryzyko raka płuc, a także sprawia, że ryzyko zawału serca ulega obniżeniu do poziomu osoby, która nigdy nie paliła.


Nigdy nie jest za późno, by rzucić palenie, przynosi to cały szereg zarówno bezpośrednich, jak i odległych korzyści.


Wielu palaczy wyraża wprawdzie chęć zaprzestania palenia, jednak zaledwie12% palaczy w Europie i 8% palaczy w USA chciałoby przestać palić już w ciągu najbliższego miesiąca.


Jeśli palacz jest odpowiednio zmotywowany do zaprzestania palenia, odpowiednia terapia może wspomagać ten proces.


W leczeniu uzależnienie stosuje się farmakologiczne środki nikotynozastępcze oraz leki kompetycyjnie wiążące się z receptorem nikotynowym. Często korzystne jest jednoczesne stosowanie terapii behawioralnej.


Dużo trudniejsze i możliwe jedynie dla niewielkiego odsetka palaczy jest samodzielne zerwanie z nałogiem, jednak długotrwała abstynencja jest częstsza, jeśli proces ten jest wspomagany lekami.


W przypadku, gdy nie jest jeszcze gotowy na całkowite rzucenie palenia papierosów, powinien przynajmniej skupić się redukcji ilości wypalanych papierosów, co zredukuje również związane z tym szkody zdrowotne.