Zazwyczaj słyszy się o niekorzystnych interakcjach leków z alkoholem, niewiele osób zadje sobie sprawę, że istotne są również związki zażywania leków z jednoczesnym paleniem papierosów.
 

Dym tytoniowy oprócz alkaloidów pirydynowych zawiera także około 4800 innych związków chemicznych. Głównym składnikiem odpowiedzialnym za jego interakcje z lekami w sposób pośredni są policykliczne węglowodory aromatyczne (PAHs) - czyli induktory cytochromu P450. Jego izoenzymy intensywnie uczestniczą w przemianach ustrojowych leków, więc w skutek nasilenia i przyspieszenia biotransformacji leków będących dla nich substratami, ich działanie farmakologiczne może być u palaczy obniżane lub niwelowane.
 

Interakcje farmakokinetyczne występują wtedy, gdy dana substancja wpływa na lek na etapie jego wchłaniania, transportu, dystrybucji, biotransformacji bądź wydalania.
  

Palenie papierosów wpływa już nawet na takie popularne substancje jak kofeina i teofilina. Klirens kofeiny u palaczy wzrasta nawet o 56%, a stężenie jest średnio 2 do 3 razy niższe, niż u osób niepalących. W przypadku przyjmowania przez pacjentów teofiliny, wzrost jej klirensu u palaczy jest większy o 58 - 100%, przy jednoczesnym obniżeniu do 63% okresu półtrwania tego związku.

Palenie papierosów wpływa na działanie atypowych leków antypsychotycznych, selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, leków stosowanych w chorobie Alzheimera, leków przeciwnowotworowych czy leków stosowanych w terapii astmy. W większości wymienionych leków jednoczesne palenie papierosów skutkuje zmniejszoną skutecznością ich działania.

Fakt uzależnienia od nikotyny ma także znaczenie w przypadku wziewnego przyjmowania insuliny. Jej stosowanie jest przeciwwskazane zarówno u osób palących, jak i tych pacjentów, którzy zaprzestali palenia przed upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia terapii. W ich przypadku wystąpienie hipoglikemii spowodowane jest 2-5 razy wyższym stężeniem leku we krwi.

Interakcja z dymem tytoniowym występuje także w przypadku stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Nie wpływa wprawdzie na ich skuteczność, jednak istotnie podnosi stopień ryzyka wystąpienia działań niepożądanych ze strony układu krążenia. Ryzyko to wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie w przypadku wieloletnich palaczek, dlatego też doustne środki antykoncepcyjne nie powinny byc stosowane przez kobiety powyżej 35 roku życia, które wypalają więcej niż 15 papierosów dziennie.
 

Pryjmowanie niektórych leków może ponadto przyczyniać się do wystąpienia pewnych efektów toksycznych związanych z przedawkowaniem nikotyny, czyli: nudności, wymiotów, biegunki, bólów brzucha czy zawrotów głowy. Najprawdopodobnim mechanizm takich interakcji polega na obniżeniu metabolizmu nikotyny.
 

Sygnalizowanie niebezpieczeństw związanych z interakcją nikotyny i farmaceutyków powinno być częścią diagnozowania wykonywanego przez lekarzy, jednak często jest ono zaniedbywane. Należy pamiętać, że zagrożeniem związanym z interakcjami jest nie tylko samo palenie, ale także pewnien okres po rzuceniu palenia oraz palenie bierne. Wszystkie te sytuacje wymagają korekty dawek leków wchodzących w interakcje ze składnikami dymu tytoniowego.