Najbardziej rozpowszechnionymi na całym świecie narkotykami po konopiach indyjskich są amfetaminy, czyli amfetamina i metamfetamina oraz ecstasy.


Amfetamina jest narkotykiem zdecydowanie bardziej dostępnym w Europie niż metamfetamina, której zwiększone spożycie obserwuje się jednak w Republice Czeskiej i na Słowacji.

Najbardziej popularną substancją z grupy ecstasy jest MDMA, czyi 3,4-metylenodioksymetamfetamina.
Jej zażywanie było w Europie praktycznie nieznane aż do późnych lat 80-tych XX wieku, natomiast zaczęło radykalnie rosnąć w latach 90-tych. Popularność tego narkotyku ma ścisły związek ze sceną muzyki dance, a duże rozpowszechnienie jego zażywania kojarzone jest przeważnie ze szczególnymi środowiskami społecznymi oraz imprezami.

Spożycie LSD, czyli dietyloamidu kwasu lizegrowego w Europie jest raczej niewielkie i stabilne w długim okresie. Wśród ludzi młodych rośnie natomiast zainteresowanie innymi substancjami halucynogennymi występującymi w naturze.


W krajach położonych na zachodzie i południu Europy dominującym narkotykiem pobudzającym wydaje się kokaina, natomiast amfetamina lub metamfetamina jest bardziej powszechna w krajach północno- i środkowoeuropejskich.


Według szacunków globalna produkcja amfetaminy w 2006 roku wyniosła 126 ton, z czego w Europie znajdowało się 79% wszystkich laboratoriów amfetaminy.


W skali globalnej w 2006 roku przechwycono 19 ton narkotyków z grupy amfetamin, głównie na Bliskim i Środkowym Wschodzie – aż 67%, w związku z produkowanymi w Europie Południowo -Wschodniej tabletkami Captagon. W Europie Zachodniej i Środkowej skonfiskowano 27% amfetamin.
Europa jest głównym producentem oraz konsumentem tego narkotyku.


Większość amfetaminy przechwytywanej w Europie jest produkowana w Niderlandach, Polsce, Belgii oraz, w nieco mniejszym stopniu, w Estonii i na Litwie.

Według danych Europolu w 2006 roku na terenie Unii Europejskiej wykryto 40 obiektów, w których zajmowano się produkcją, pakowaniem lub magazynowaniem narkotyku, natomiast UNODC podaje, że w krajach europejskich zlikwidowano w tym czasie 123 laboratoria.


Ogółem, w 2006 roku 38 tysięcy interwencji dokonanych w Europie doprowadziło do skonfiskowania 6,2 ton amfetaminy w proszku, natomiast, jeśli chodzi o narkotyk w postaci tabletek - skonfiskowano ich łącznie 390 tysięcy.


Czystość narkotyku w przechwyconych próbkach była bardzo zróżnicowana, można podzielić ten czynnik na dwie grupy –10 krajów podało wartości mieszczące się w przedziale od 2 do 10% czystości, a pozostałe o wyższym, wahającym się pomiędzy 25 a 47% poziomie. Druga grupa obejmowała głównie te kraje, które mają większy związek z produkcją, handlem czy konsumpcją amfetaminy. Są to np. Niderlandy, Polska, kraje nadbałtyckie czy północnoeuropejskie.


Średnia europejska cena detaliczna amfetaminy wahała się od 10 do 15 euro za gram, przy czym niemal we wszystkich krajach odnotowano spadek ceny w ostatnich latach.


Z kolei produkcja metamfetaminy w 2006 roku koncentrowała się w Ameryce Północnej i Azji Południowo-Wschodniej. W skali globalnej oszacowano ją na 266 ton, co stanowi największą wielkość produkcji spośród wszystkich nielegalnych narkotyków syntetycznych.


W 2006 roku na całym świecie skonfiskowano około 15,8 ton metamfetaminy, z czego najwięcej w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej, następnie w Ameryce Północnej. W Europie dokonano mniej niż 1% przypadków konfiskat tej substancji.


Nielegalna produkcja metamfetaminy w Europie ogranicza się głównie do Republiki Czeskiej, gdzie w 2006 roku wykryto ponad 400 domowych laboratoriów produkujących narkotyk na małą skalę. Pewna część odnotowanych odkryć dotyczy też Słowacji i Litwy.


Ogólnie na terenie 17 krajów europejskich odnotowano w 2006 roku około 3 tysiące przypadków konfiskat metamfetaminy, co przełożyło się na 154 kg narkotyku. Większości z nich dokonano w Norwegii, następnie w Szwecji, Republice Czeskiej i na Słowacji.


W latach 2001–2006 liczba przypadków konfiskat oraz ilość przechwytywanej wówczas metamfetaminy w Europie zwiększały się, choć nadal utrzymują się one na względnie niskim poziomie w porównaniu z innymi narkotykami.


Dostępne dane informują, iż, typowa czystość skonfiskowanej metamfetaminy mieściła się w przedziale od 20 do 55%.


Globana produkcja ecstasy w 2006 roku wyniosła 102 ton. Głównym miejscem jej produkcji pozostaje Europa, zwłaszcza Niderlandy, Belgia oraz w mniejszym zakresie Polska i Zjednoczone Królestwo. Obserwuje się ostatnio większe rozproszenie geograficzne produkcji ecstasy, a wytwarzanie go na potrzeby konsumpcji lokalnej staje się obecnie coraz bardziej powszechne w Ameryce Północnej oraz w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej.


W 2006 roku w Europie odnotowano 20 tysięcy przypadków konfiskat, skutkujących przechwyceniem około 14 milionów tabletek ecstasy, głównie w Niderlandach, Zjednoczonym Królestwie, Turcji, we Francji oraz w Niemczech.


Ogółem w latach 2001– 2006 nastąpił spadek liczby konfiskat ecstasy. Z 4,5 ton tego narkotyku, skonfiskowanego w 2006 roku na całym świecie, około 43% przechwycono w Europie.
Większość skonfiskowanych na tym kontynencie tabletek zawierała MDMA lub inne substancje zbliżone do ecstasy, takie jak MDEA czy MDA jako jedyną substancję psychoaktywną.

Średnia zawartość MDMA w tabletkach ecstasy mieściła się w przedziale od 25 do 65 mg, ale rozbieżności w tym zakresie są znaczne. W niektórych krajach, np. w Belgii, Dani, Niemczech, Francji, Niderlandach czy w Norwegii przechwytywano też bardzo silne tabletki ecstasy, zawierające ponad 130 mg MDMA.


Typowe europejskie ceny detaliczne tabletek ecstasy w 2006 roku wahały się w granicach od 3 do 9 euro za sztukę, obecnie cena detaliczna narkotyku spada.


Ogólnie rzecz biorąc, skala zażywania amfetaminy lub ecstasy w państwach członkowskich UE jest stosunkowo wysoka, zwłaszcza w Republice Czeskiej, Estonii i Zjednoczonym Królestwie oraz w niektórych krajach Europy Środkowej i Północnej. Skala spożycia syntetycznych narkotyków halucynogennych, takich jak LSD jest zdecydowanie niższa.


Zażywanie narkotyków z grupy amfetamin może być rozpatrywane w kontekście dwóch odmiennych schematów. Pierwszym z nich jest problemowe zażywanie, często dożylne, amfetaminy lub metamfetaminy przez osoby, które poszukują pomocy z powodu problemów narkotykowych. Drugi schemat określa związek między narkotykami syntetycznymi, w szczególności ecstasy, a nocnymi klubami i innymi obiektami rozrywki.

Skutkuje on znacznie wyższym poziomem odnotowywanego zażywania narkotyków przez ludzi młodych.


Wskaźnik minimum jednokrotnego zażycia amfetamin w Europie jest zróżnicowany w poszczególnych krajach i wynosi od 0,1 do 11,9% spośród wszystkich osób dorosłych w wieku od 15 do 64 lat. Średnio około 3,3% wszystkich dorosłych Europejczyków przynajmniej raz w życiu zażyło narkotyk z grupy amfetamin.

Średnia jego zażywania w ostatnim roku jest znacznie niższa i wynosi 0,6% populacji europejskiej.


Ogółem około 11 milionów Europejczyków spróbowało amfetamin, z czego około 2 milionów - w ostatnim roku.


Wskaźnik przynajmniej jednokrotnego zażycia amfetaminy wśród osób z przedziału wiekowego od 15 do 34 lat różni się znacznie w zależności od kraju i waha się od 0,2 do 16,5%, przy czym średnia europejska wynosi 5%.


Liczba odnotowanych zgłoszeń na leczenie w związku z zażywaniem amfetaminy jest stosunkowo mała w większości krajów europejskich.
Wśród osób zażywających amfetaminę, które podejmują leczenie, największą grupę stanowią mężczyźni w wieku około 29 lat.
Ogólny udział kobiet w grupie pacjentów leczonych z powodu amfetaminy opisuje stosunek 1:2 i jest on jednocześnie wyższy niż w przypadku pozostałych narkotyków.


W przeciwieństwie do innych części świata, w których zażywanie metamfetaminy w ostatnich latach wzrosło, poziom jej spożycia w Europie nie jest duży.


Jeśli chodzi o ecstasy, dane szacunkowe wskazują, że około 9,5 milionów dorosłych Europejczyków przynajmniej raz w życiu spróbowało tego narkotyku, a około 3 miliony osób zażywało ten narkotyk w ostatnim roku.


Różnice w skali spożycia są znaczne w zależności od poszczególnych krajów, przy czym badania wskazują, że od 0,3 do 7,3% wszystkich osób od 15 do 64 lat przynajmniej raz próbowało tego narkotyku, a wskaźnik jednokrotnego zażycia mieści się w przedziale od 1,3 do 3,1%.
Zażywanie tego narkotyku w ostatnim roku dotyczyło od 0,2 do 3,5% Europejczyków i było znacznie wyższe wśród mężczyzn niż wśród kobiet oraz wśród osób z przedziału od 15 do 34 lat.


Pierwsze zażycie ecstasy ma zwykle miejsce po ukończeniu 16-go roku życia.
Mimo, iż liczba Europejczyków zażywających ecstasy kształtuje się podobnie jak w przypadku amfetaminy, to jednak nieliczni trafiają do placówek leczniczych.


W 2006 roku w większości krajów mniej niż 1% narkomanów rozpoczynających leczenie wymieniło ecstasy jako główny narkotyk, z którym ma problemy. Niemniej jednak osoby te znajdują się wśród najmłodszych grup rozpoczynających leczenie z powodu narkotyków, a średni ich wiek wynosi od 24 do 25 lat. Uzależnieniu od ecstasy często towarzyszy nadużywanie innych substancji, w tym konopi indyjskich, kokainy, alkoholu czy innych amfetamin.


Zażywanie i handlowanie LSD nie jest w Europie popularnym zjawiskiem, jednak ostatnie obserwacje mogą sugerować ożywienie zainteresowania tym narkotykiem.

Po wyraźnej tendencji spadkowej na początku lat 90-tych, liczba konfiskat zaczęła rosnąć, począwszy od 2003 roku. W 2006 roku ceny LSD w większości krajów europejskich wahały się w granicach od 5 do 11 euro za dawkę.


Wskaźnik przynajmniej jednokrotnego zażycia tego narkotyku wśród Europejczyków z przedziału od 15 do 64 lat wahał się w 2006 roku od wartości bliskiej zera do 5,4%. Wśród osób mających od 15 do 34 lat wskaźnik przynajmniej jednokrotnego zażycia LSD był nieco wyższy i zawierał się w zakresie od 0,3 do 7,1%.
W wielu krajach zażywanie LSD jest często poprzedzane przez zażywanie grzybów halucynogennych.



Najnowsze dane informują o stabilizowaniu lub nawet zmniejszaniu się skali spożycia amfetaminy i ecstasy w Europie. Obraz ten jest bardziej zróżnicowany w przypadku ecstasy, ze względu na specyfikę schematu jego przyjmowania okazyjnie w miejscach rozrywkowych, w których młodzi ludzie się gromadzą, gdzie statystyki przyjmowania narkotyku zwykle przyjmują wysokie wartości. Jednak na ich podstawie nie można formułować ogólnych wniosków dotyczących całej populacji.


Wskaźniki przynajmniej jednokrotnego zażycia ecstasy i amfetaminy wynoszą odpowiednio 27% i 17%. Częste ich zażywanie dotyczy dużo mniejszych liczb osób, zaledwie 1,4% respondentów badanych respondentów przyznało, że zażywało ecstasy raz w tygodniu, a amfetaminę - mniej niż 1%.
Przeciętny wiek w momencie pierwszego spożycia obu narkotyków wynosi 18 lat i często wiąże się z jednoczesnym spożywaniem alkoholu.


Zauważono w związku z tym potrzebę rozwoju strategii przeciwdziałaniu tego typu zachowaniom w miejscach, w których ludzie młodzi spożywają zarówno narkotyki, jak i alkohol.


Ponadto działania mające na celu ograniczanie narkomanii w zakresie amfetamin, w coraz większym stopniu koncentrują się na kontroli przewozu i dostaw środków chemicznych, które są konieczne do produkcji nielegalnych narkotyków.
W tym celu działa np. Projekt Pryzmat, który jest inicjatywą międzynarodową, powołaną w celu ograniczania wykorzystywania pewnych produktów do celów nielegalnej produkcji narkotyków syntetycznych.

Oprócz gotowych narkotyków, konfiskuje się także ich prekursory, takie jak efedryna i pseudoefedryna, 1-fenylo-2 propanon (P-2-P), czy 3,4-metylenodioksyfenylo-2-propanonu (3,4-MDP-2-P), stosowane do wytwarzania amfetamin.


Dostęp do usług leczniczych adresowanych konkretnie do osób zażywających amfetaminę, metamfetaminę czy ecstasy jest w Europie znacznie ograniczony. Typowe możliwości leczenia to odtrucie, a następnie terapia indywidualna w placówce poza szpitalnej lub terapia grupowa w placówce poza szpitalnej lub stacjonarnej.


Nie są obecnie dostępne żadne środki farmakologiczne, które pomagają osobom uzależnionym od amfetamin w radzeniu sobie z objawami abstynencji czy też ograniczają głód narkotykowy wiążący się z nimi.
Nie wykazano także niezbitych dowodów potwierdzających skuteczność konkretnego działania interwencyjnego, które pomagałoby osobom zażywającym psychostymulanty w zachowaniu abstynencji.