Nastolatkowie czerpią wzory picia alkoholu od dorosłych, dlatego to właśnie oni mają główny wpływ na kształtowanie się ich postaw, przekonań i zachowań. Od dorosłych zależy więc, jakich wyborów w kwestii alkoholu będzie dokonywać młodzież.
Polska młodzież bardzo szybko poznaje smak alkoholu. Według raportu technicznego z badań HSBC 2006, IMiD 2007 pt. "Zdrowie subiektywne, style życia i śrdowisko psycho - społeczne młodzieży szkolnej w Polsce", dziewięciu na dziesięciu uczniów w wieku 15 - 16 lat ma już za sobą doświadczenia z piciem procentowych napojów, większość z nich nawet na długo przed piętnastymi urodzinami. Blisko 22% z nich pierwszy raz sięgnęło po alkohol w wieku 11 lat lub nawet mniej, natomiast 15% - mając lat 12.
Niezwykle często miejscem inicjacji alkoholowej jest środowisko rodzinne. Zwykle to sami rodzice powalają dzieciom na picie alkoholu przy okazji różnych urozystości, mając nadzieję, że dzięki temu nauczą je kulturalnego i bezpiecznego spożywania trunków, ograniczając jednocześnie ryzyko sięgania dziecka po alkohol poza domem.
Raport pt. "Wzory konsumpcji alkoholu w Polsce", przygotowany przez PARPA w 2008 roku mówi, że niecałe 21% kobiet oraz 26% mężczyzn wyraziło lub wyraziłoby zgodę na picie alkoholu przed ukończeniem przez dziecko 18 roku życia. Tymczasem charakteryzujące wiek dojrzewania eksperymentowanie z alkoholem nie jest bezpieczne, a żadne programy profilaktyczne nie zastąpią mądrego wychowania przez odpowiedzialnych rodziców. Zezwalanie dzieciom na picie alkoholu niesie ze sobą duże ryzyko.
Europejskie Badanie w Szkołach Temat Używania Alkoholu i Narkotyków (ESPAD) z 2007 wykazało, że do konsumentów napojów alkoholowych (czyli osób, które spożywały dowolny jego rodzaj w ciągu ostatnich 12 miesięcy) zalicza się 79% młodzieży w wieku 15 - 16 lat oraz 92% 16 - 17 latków. Z kolei do osób pijących często (przynajmniej raz w miesiącu poprzedzającym badanie) zaliczono 57,3% młodzieży młodszej i 79,5% młodzieży starszej. W klasyfikacji ogólnej stwierdzono spadek odsetka sięgających po alkohol gimnazjalistów w porównaniu z latami ubiegłymi, wzrost zanotowano jedynie w przypadku starszych dziewcząt.
Gdzie polska młodzież pija alkohol?
- u ponad 50% - w domu u siebie, rodziny lub kogoś znajomego
- 28% - na wolnym powietrzu, w miejscach publicznych takich jak parki, plaże, stadiony, ulice itd.
- 20% - w barach, pubach lub na dyskotece
Najbardziej popularnym wśród polskich nastolatków alkoholem jest piwo. Drugie miejsce pod względem częstości spożycia stanowi wódka, a na ostatnim znajduje się wino.
Niepokojącym zjawiskiem jest to, że większość z badanych nastolatków ma za sobą przynajmniej jednorazowe doświadczenie upicia się.
Głównymi powodami, dla których młodzież sięga po alkohol są: spodziewanie się świetnej zabawy (w 25%), oczekiwanie poczucia odprężenia (w 20%), zwiększenie mozliwości bycia bardziej towarzyskim i przyjaznym w stosunku do otoczenia (w 19,1%), zapomnienie o problemach (w 17,8%), oczekiwanie poczucia szczęścia (w 13,5%).
Nastolatkowie, mimo częstego sięgania po alkohol, znają też jego negatywne konsekwencje, takie jak szkody zdrowotne (21,8% uczniów jest ich świadomych), kac (obawia się go 21,1% z nich) oraz obawa, że zrobią coś, czego póxniej będą żałowali (występuje u 13% z nich).
Jak przyznała sama badana młodzież, dostępność napojów alkoholowych w ich przypadku zmniejsza się, jednak mimo to wciąż stosunkowo łatwo udaje im się go zdobyć.