Nietrzeźwi kierowcy stanowią poważne zagrożenie nie tylko dla samych siebie, ale i dla innych użytkowników dróg. To oni w dużej mierze odpowiadają za szokujące statystyki wypadków na polskich drogach, ale niewielu kierowców jest świadoma, że niektóre lekarstwa także mają groźny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdu. Nawet 20% wypadków mogą powodować osoby pod wpływem leków. Oni także łamią prawo, gdyż jak czytamy w artykule 45.1 Prawa o Ruchu Drogowym: zabrania się m.in.: kierowania pojazdem (...) osobie w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu.










Według polskiego prawa jedynie spożycie alkoholu i narkotyków uniemożliwiają prowadzenie samochodu, a pozostałe dolegliwości, takie jak np. cukrzyca, padaczka, czy schorzenia układu krążenia - pozostawia się do oceny lekarza.










Podstawową zasadą powinno być nie branie przed podróżą nowych, nieznanych nam wcześniej leków i dokładne czytanie ulotek. Część z nich zawiera zapis, że "w czasie stosowania preparatu nie wolno prowadzić pojazdów", natomiast o ewentualny wpływ na prowadzenie pojazdu pozostałych leków należy zapytać lekarza.








Według statystyk aż 15% kierowców nie uwzględnia ostrzeżeń na ulotkach i decyduje się na jazdę po zażyciu leków osłabiających refleks lub powodujących znużenie. Lekarstwa mogą być tymczasem nawet bardziej zdradliwe od alkoholu, gdyż utrzymują się w organizmie nawet przez klika dni.








W dziesiejszych czasach Polacy biorą coraz więcej farmaceutyków zwalczających stres lub bezsenność. Po zażyciu takiego leku i przebudzeniu następnego dnia człowiek jest senny i otępiały, a w takim stanie trudno o dobry refleks, niezbędny do bezpiecznego prowadzenia samochodu...












Lista farmaceutyków, które mogą negatywnie wpływać na postrzeganie i koordynację ruchową, jest długa. Zaczynają ją już zwykłe leki przeciwbólowe. Zaburzają one pracę mózgu, pogarszają refleks, powodują zawroty głowy i trudności z właściwą oceną sytuacji na drodze. Do tych najbardziej niebezpiecznych z punktu widzenia kierowcy należą m.in. vendal (morfina), dolargan, fortral, metadon czy tramal. Kierowca może natomiast siadać za kierownicą, gdy zażyje lek zawierający paracetamol, ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy (np. aspirynę).










Co ciekawe, ryzykowne jest z kolei prowadzenie auta po wizycie u dentysty, gdyż stosowane przez stomatologów znieczulenie może powodować chwilowe zaburzenia świadomości. W takiej sytuacji należy odczekać dwie godziny, zanim ruszy się w drogę. Po zabiegu pod narkozą nie wolno prowadzić samochodu przez dobę liczoną od chwili wybudzenia. Niektóre leki zawierają też składniki utrudniające koncentrację, np. nasenne barbiturany (pabialgina) lub kofeinę (etopiryna). Farmaceutyki stosowane przy przeziębieniu mogą zawierać kodeinę, która wydłuża z kolei czas reakcji kierowcy.












Działanie lekarstw zwalczających objawy grypy i przeziębienia zazwyczaj składa się z kilku składników chemicznych, z których każdy pomaga leczyć inne objawy choroby. Ból głowy i gorączkę zwykle zwalcza paracetamol, kaszel leczony jest przez dekstrometorfan, a katar eliminowany jest przez pseudoefedrynę. Dwie ostatnie to substancje mają działanie narkotyczne i powodują rozszerzenie źrenic, utrudniają postrzeganie rzeczywistości, a także zaburzenia snu i pogorszenie refleksu. Tego typu leki należy dawkować zgodnie z instrukcją.












W przypadku zastosowania nieprawidłowych dawek leków nasennych, będą ona działać zbyt słabo albo skutki ich zażycia (np. znużenie) będzie odczuwane jeszcze na długo po przebudzeniu. Kierowcy, którzy rano udają się w podróż, nie powinni przyjmować przed snem farmaceutyków o długim działaniu, czyli powyżej kilku godzin  (np. Luminalu). W ich zastępstwie można natomiast zastosować łagodne leki ziołowe (nervendragees-rathiopharm, hova, validol) lub melatoninę. Należy jednak unikać barbituranów (ipronal, luminal), pochodnych benzodiazepiny (estazolam, nitrazepam, noctofer, signopam) oraz cyklopirolonów (imovane, sanual, stilnox). Najbardziej popularne valium niestety pogarsza zdolność koncentracji i sprawność psychomotoryczną, a także wydłuża czas reakcji kierowcy.











Wszystkie psychotropy, czyli środki przeciwdepresyjne, przeciwlękowe oraz neuroleptyczne wpływają na niektóre czynności psychiczne, zmniejszając lub zwiększając napięcie emocjonalne. Skutkiem ich zażycia może być ograniczenie spostrzegawczośćci, upośledzenie zdolności do reakcji, pogłębione zmęczenie i znużenie, senność lub bezsenność oraz zawroty głowy.











Jeśli kierowca sięga po leki przeciwwymiotne, np. aviomarin, diphergan, torecan, zofran, powinien zrezygnować z jazdy, gdyż środki te działają uspokajająco, powodują znużenie, osłabienie oraz bóle głowy. Prowadzenie pojazdu pod ich wpływem może byc więc niebezpieczne.









Należy także uważać na lekarstwa, które mogą wywołać uczulenie. Łagodna reakcja alergiczna może objawić się np. zaczerwienieniem, ale już w skrajnym przypadku - może spowodować nawet utratę przytomności. W przypadku leków antyalergicznych te nowoczesne (np. zyrtec, claritine) nie szkodzą kierowcom, niektóre jednak (np. clemastinum, phenazolinum) mogą powodować senność, bóle głowy i zaburzenia koordynacji ruchów.









Groźne dla kierowców mogą być także leki na nadciśnienie - zwłaszcza starsze preparaty (brinerdin, normatens, propranolol), a także zalecane przy nadciśnieniu leki moczopędne (diuramid, furosemidum, hydrochlorothiazidum, tialorid) mogą być przyczyną zmęczenia i osłabienia.









Szczególną ostrożność powinni zachować kierowcy chorzy na cukrzycę, gdyż nieprawidłowe przyjmowanie insuliny może powodować zaburzenia świadomości, a nawet utratę przytomności. Przed każdorazowym wyruszeniem w podróż należy więc dokonać pomiaru poziomu cukru we krwi. W przypadku, gdy poziom cukru jest nieprawidłowy, należy zażyć odpowiednią dawkę insuliny i odczekać, by lek zadziałał, ale jeśli pojawią się zawroty głowy, poty, uczucie niepokoju i nagłego głodu - należy bezzwłocznie przerwać podróż.










Zrezygnować z prowadzenia samochodu powinno się także po aplikacji kropli do oczu z atropiną - substancja ta powoduje rozszerzenie źrenicy i światłowstręt oraz zaburza akomodację oka na kilku do kilkunastu godzin.









Jak wiadomo, bezpieczna jazda wymaga od kierowcy skupienia, dobrej koncentracji i zdolności do szybkiego podejmowania decyzji. Narkotyki i dopalacze zakłócają zdolności psychomotoryczne człowieka, dlatego prowadzenie auta po ich zażyciu to duże ryzyko wypadku i takie same konsekwencje prawne, jakie występują w przypadku spożycia alkoholu. Nigdy nie wiadomo też, czy używki nie zawierają dodatkowych groźnych substancji chemicznych i jakie jest ich faktyczne źródło pochodzenia.








I tak:








- amfetamina - pobudza, stwarza pozorne poczucie poprawy koncentracji, skłania do brawury, zaburza percepcję wzrokową i słuchową, a w skrajnych przypadkach prowadzi do zasłabnięcia i zapaści










- marihuana i haszysz - powodują halucynacje i utratę świadomości, stany lękowe i zachowania paranoiczne oraz wzmagają senność










- heroina - wywołuje apatię, przyspieszone bicie serca, pieczenie skóry, nudności oraz drżenie całego ciała, fałszuje sposób interpretacji sytuacji na drodze









- kokaina - poważnie zaburza świadomość kierowcy, zwiększa ciśnienie tętnicze, powoduje nadpobudliwość i bezsenność, która prowadzi do skrajnego wyczerpania organizmu









LSD -  wywołuje halucynacje, stwarza wrażenie wyostrzenia zmysłów, zaburza ostrość widzenia i spowalnia reakcje kierowcy









ecstasy - podobnie jak amfetamina wywołuje złudne wrażenie, że mimo zmęczenia kierowca jest w stanie bezpiecznie prowadzić pojazd











Niebezpieczne jest także prowadzenie samochou po zastosowaniu coraz bardziej popularnych dopalaczy. Substancje te działają w sposób zbliżony do tradycyjnych narkotyków, np. ecstasy lub amfetaminy. Do typowych objawów ich zażycia zalicza się pobudzenie, halucynacje, przyspieszone bicie serca, wysuszenie śluzówki, zatrzymanie moczu, powiększone źrenice oraz drętwienie kończyn. Inne efekty uboczne to bezsenność, mdłości czy bóle mięśni.