"Poppers" to potoczne określenie chemicznej substancji o nazwie azotan amylu lub jej pochodnych - azotanu butylu i azotanu izobutylu.
W medycynie używany jest jako środek przeciwbólowy u osób z chorobami serca.
Charakterystyczną właściwością azotanu amylu jest rozszerzanie naczyń krwionośnych i tym samym ułatwianie przepływu krwi, częstotliwość także podnoszenie częstotliwości skurczów serca.
W praktyce medycznej azotan amylu wdychany jest z małych szklanych ampułek.
Około 1970 roku poppersy znalazły inne zastosowanie. Ich stosowanie rozpowszechniło się zwłaszcza w środowisku homoseksualistów, którzy wdychając ten środek podczas seksu potęgowali w ten sposób swoje doznania.
Obrót azotanem amylu znajduje się pod kontrolą i regulowany jest przez odpowiednie rozporządzenia, jednak środek ten nadal można kupić w sklepach internetowych lub nocnych klubach.
Na czarnym rynku można spotkać trzy rodzaje poppersów:
- azotyn butylu - CH3(CH2)2CH2ONO
- azotyn izobutylu - (CH3)2CHCH2ONO
- amyl (azotyn izoamylu) - (CH3), znany też pod innymi nazwami: azotan (III) pentylu lub azotyn wentylu
Poppersy to zwykle ciecze o żółtym zabarwieniu lub bezbarwne.
Mają liczne zastosowania w przemyśle chemicznym, wykorzystywane są m.in. do C-nitrozowania ketonów, kwasów karboksylowych i nitrotoluenów.
Są nietrwałe i szybko ulegają rozkładowi na inne związki o odmiennych właściwościach, dlatego powinny zostać zużyte w ciągu kilku dni od ich wytworzenia.
Powoduje to wiele trudności, dlatego nieuczciwi producenci i sprzedawcy tych substancji w celu wydłużenia ich trwałości dodają do nich antyutleniacze lub rozcieńczają je alkoholem etylowym. Handlowanie wszystkimi nieokreślonymi preparatami chemicznymi poza kontrolą służb nadzorujących obrót lekami wiąże się z ryzykiem niepewności co do faktycznego ich składu.
Zarówno działanie, jak i skutki uboczne wdychania poppersów mogą być bardzo różne i zależą od indywidualnych cech organizmu.
Wdychanie oparów azotanów alkilowych, które są cieczami bardzo lotnymi powoduje, że substancje w nich zawarte szybko przenikają z płuc do krwi, a wraz z nią dostają się do mięśni gładkich, powodując ich relaksację.
Poppersy rozszerzają także naczynia krwionośne, powodują spadek ciśnienia krwi oraz zwiększają częstość akcji serca. Według osób stosujących ten środek wywołuje on kilkuminutowe, charakterystyczne podniecenie w rodzaju euforii.
Sprzedawcy poppersów zalecają wdychanie ich oparów na krótką chwilę przed zbliżającym się orgazmem.
Niekiedy środki te wywołują dezorientację, złe samopoczucie i ból głowy. Zwłaszcza w przypadku nadużywania mogą powodować różne efekty uboczne, np. zawroty głowy, uderzenia gorąca, nudności, wymioty, utratę orientacji czy omdlenia. Poppersy osłabiają ponadto funkcjonowanie układu odpornościowego, jednak w ciągu kilku dni od jego przyjęcia jego działanie normalizuje się.
Poppersów nie powinni używać osoby mające kłopoty z sercem, nadciśnieniem czy wątrobą, ponieważ konsekwencje takich praktyk mogą być w ich przypadku bardzo poważne, nawet śmiertelne.
Szczególnie niebezpieczne jest także jednoczesne stosowanie viagry i poppersa.
Krótkotrwałym ryzykiem bezpośrednio związanym z używaniem poppersów są wypadki, do których często dochodzi przy jego użyciu. Działanie środka jest krótkotrwałe, ale bardzo intensywne, co uniemożliwia kontrolę nad własnym zachowaniem. Bardzo niebezpieczne jest też picie cieczy zamiast wdychania jej oparów – znane są śmiertelne tego skutki.
Poppersy zwiększają ponadto ukrwienie okolic odbytu, co wpływa na wyższe ryzyko zakażenia wirusem HIV. Azotan azylu może też spowodować wzrost ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, dlatego u osób cierpiących na jaskrę mogą wystąpić dodatkowe zagrożenia związane z używaniem poppersów.