Jakie są dzisiejsze nastolatki? Zdaniem amerykańskich naukowców ich największym problemem nie jest uzależnienie np. od narkotyków, alkoholu, pieniędzy czy najnowszych technologii, a - uzależnienie od wysokiej samooceny...





Dwa przeprowadzone przez nich eksperymenty wykazały, że młodzi ludzie cenią dobre mniemanie o sobie bardziej niż cokolwiek innego, np.seks, pieniądze, ulubione jedzenie, alkohol czy spotkania z przyjaciółmi.





Takie zachowanie wzmacniane jest poprzez pewne cechy osobowościowe - przekonanie o tym, że danej osobie należą się dobre rzeczy oraz poprzez pogląd na temat dużej wartości samooceny.





W pierwszym badaniu uczestniczyło 130 amerykańskich studentów. Najpierw poproszono ich o wypełnienie kwestionariusza nasilenia cech narcystycznych, a następnie o zaznaczenie za pomocą specjalnej skali, w jakim stopniu lubią daną rzecz, a w jakim jej pragną. Pytania dotyczyły ulubionego jedzenia studentów, ich aktywności seksualnej oraz doświadczeń, które budowały ich samoocenę. Później każdą z tych nagród respondenci oceniali na dwa sposoby: lubienia (np. jak przyjemnie byłoby zjeść ulubiona potrawę) oraz pragnienia (np. jak bardzo chciałbym/chciałabym uprawiać seks). W ostatnim etapie eksperymentu studenci wypełnili test zdolności intelektualnych. Zastosowano tu ciekawy wskaźnik behawioralny - poinformowano ich, że jeśli poczekają 10 minut, ich wynik zostanie policzony specjalnym algorytmem, który zazwyczaj daje wysokie rezultaty, co jak podejrzewali badacze - mogło wpłynąć na zwiększenie ich samooceny.






Okazało się, że amerykańskie nastolatki cenią sobie ulubione doświadczenia związane z budowaniem samooceny zdecydowanie bardziej niż ulubioną potrawę czy nawet seks. Lubienie każdej z wymienionych rzeczy przewyższało stopień jej pragnienia, jednak w przypadku samooceny różnica ta była najmniejsza. Im wyższa była różnica pomiędzy pragnieniem samooceny, a jej lubieniem, tym chętniej badani byli gotowi poczekać 10 minut, by uzyskać lepszy wynik w teście inteligencji. Zaobserwowano jedną różnicę międzypłciową - dotyczyła ona seksu - studenci cenili go bardziej niż studentki.






W drugim badaniu, oprócz opcji z pierwszego badania, uczestnicy oceniali wartość otrzymania czeku za pracę (sukces w życiu), spotkania z przyjacielem (przynależność społeczna) oraz picia alkoholu. Sprawdzono też, kiedy ostatnio uczestnicy doświadczyli każdej z wymienionych nagród. Jak się okazało, także w tym przypadku nastolatkowie ocenili wartość samooceny wyżej niż pozostałe opcje i to niezlażenie od tego, kiedy ostatnio uczestnicy otrzymali każdą z gratyfikacji. Podobniej jak w pierwszym badaniu, tutaj też lubienie nagród przewyższało ich pragnienie, a najmniejsza różnica dotyczyła samooceny, pieniędzy oraz przyjaciół (w przypadku samooceny stosunek między lubieniem, a pragnieniem był najmniejszy).






Jednym ze wskaźników uzależnienia jest fakt, że ludzie pragną czegoś bardziej niż to lubią. Np. w przypadku narkomanii potrzeba zażycia substancji z czasem jest coraz mocniejsza, ponieważ dochodzi do uwrażliwienia regionów mózgu odpowiedzialnych za zaspokajanie danej potrzeby, co jednak nie zwiększa jej lubienia. 






Minimalne różnice pomiędzy lubieniem, a pragnieniem samooceny oznaczają więc, że dzisiejsze pokolenie nastolatków może być od niej uzależnione. Dodatkowym wzmocnieniem takiego efektu jest kultura, która poprzez reklamy sugeruje, że jesteśmy najbardziej wyjątkowi, najważniejsi i warci najlepszych rzeczy.