Naukowcy z wrocławskiego wydziału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej sprawdzili skuteczność polskich programów promujących zdrowe odżywianie wśród dzieci i młodzieży oraz to, jak wypadają one na tle programów prowadzonych w innych krajach.





Pod lupę wzięto kampanie realizowane w latach 2005-2009. Okazało się, że były one źle zaprojektowane, nie wykorzystywały aktualnej wiedzy psychologicznej i nie wiadomo, czy faktycznie przyniosły oczekiwane rezultaty. Badanie wykazało, że w polskich programach prewencji nadwagi i otyłości, kierowanych do dzieci i młodzieży wykorzystuje się jedynie 40% rekomendowanych na świecie technik oddziaływania, służących zmianie sposobu odżywiania.





Realizowane w naszym kraju programy opierają się na założeniu, że zwiększenie wiedzy na temat zdrowego trybu życia wystarczy, by zmienić negatywne zachowania zdrowotne młodzieży. Polegają one głównie na informowaniu o negatywnych skutkach nieprawidłowego odżywiania i braku aktywności fizycznej, a także o tym, jak powinien wyglądać zdrowy styl życia i jakie wynikają z niego korzyści.






Specjaliści zarzucają im, że nie wykorzystuja innych, cennych technik oddziaływań, np. udzielania wsparcia społecznego, pomocy w precyzowaniu konkretnych osobistych celów związanych ze zdrowym stylem życia czy identyfikowania barier stojących na drodze do zmian.





Badacze podają przykład: jeśli dany program wytłumaczy odbiorcy jak ma się odżywiać, jak gotować niskotłuszczowo, ale jednocześnie nie da wskazówek, jak w jego życiu przezwyciężyć przeszkody stojące na drodze do wprowadzenia zdrowego odżywiania, to może on być nieskuteczny. Często spotykaną przeszkodą może być np. tłusta domowa kuchnia.





Kolejnym zarzutem skierowanym w stronę polskich programów promujących zdrowe odżywianie jest to, że skuteczność aż 1/3 z nich nie jest w żaden sposób weryfikowana. Brak informacji na temat efektywności prowadzonych programów sprawia, że ocena ich wartości jest niemożliwa. Nie można w takiej sytuacji wyodrębnić efektywnych elementów, sprawdzić jakie interwencje w Polsce działają, ani też zmierzyć realnego postępu w zakresie prewencji nadwagi.





W latach 2005-2009 zrealizowano w Polsce 23 programy prewencji otyłości dzieci i młodzieży. W Holandii przeprowadzono 21 takich akcji, w Wielkiej Brytanii - 17, a w Portugalii - 12.